Heel grappig, als je eenmaal een of meerdere boeken gepubliceerd hebt, word je opeens gevraagd naar tips & tricks. Beginnende schrijvers kijken je aan alsof jij opeens weet waar je het over hebt, wat betreft schrijven. Alsof je een expert bent op dat gebied. Heh. 🙂

Laat ik het zo zeggen: ja, ik heb in de afgelopen… zeventien jaar? in ieder geval zo’n anderhalf miljoen woorden geschreven. Zo’n slordige 350.000 woorden daarvan zijn zelfs gepubliceerd. (holy shit!) Na al dat werk voel ik me nog steeds verre van een expert. Maar ik kan in ieder geval wel ervaringen delen, dus dan doe ik dat maar.

• “The only way to fail is not to write”. Dit is zo ongeveer mijn mantra. Ja, zelfs met anderhalf miljoen woorden in mijn broekzak heb ik ook periodes waarin ik alles haat wat ik schrijf, of waarin ik gewoon niet eens zin heb om het Word bestand te openen want:
  • mijn proza is poep
  • mijn verhaallijn is poep en super onorigineel
  • het is al 100x eerder gedaan
  • waarom zou iemand op mijn schrijfsels zitten te wachten
  • ugh waarom ben ik zo bagger, eerder was ik best okay dus waarom lukt het niet meer?
  • moet zijn omdat ík poep ben…
  • etc

Laat dat idee los! Misschien is wat je schrijft niet geweldig. Dat maakt niet uit, dan herschrijf je het later. Je moet het gewoon dóén. Niemand is geboren met een boek in zijn hoofd en direct het talent om alles in 1x perfect op te schrijven. Zelfs talent brengt je maar zo ver. Je moet gewoon produceren, de rest komt later wel. (En geloof me, ik struikel hier regelmatig over, helaas).

• Over doen gesproken…  Niet lui zijn, meters maken. Je moet schrijven om beter te worden. Ook al is het bagger. David Eddings vond zelfs dat je een miljoen woorden moest schrijven, ze moest verbranden, en dat je dan misschien klaar was om voor publicatie te gaan. Er zijn helaas geen shortcuts. Net zoals een muziekinstrument leren spelen, is het oefenen, oefenen, oefenen. En zelfs als je denkt, hé, dit gaat best aardig… dan nog moet je doorzetten. Want zelfs dan kun je nog niet magisch een idee op papier denken. Zet die handen aan het toetsenbord en blijf aan je verhaal pulken totdat het een beetje oké is.

• De eerste versie hoeft alleen maar geschreven te zijn. Grote kans dat hij niet geweldig is. (Dat zijn de mijne ook niet, hoewel het achteraf nooit zo erg is als ik denk. Dat komt denk ik omdat ik die meters wel gemaakt heb inmiddels, maar dan nog.) Dat maakt niet uit, daar is redigeren voor.

• En dan de redactie. Ja dus. De redactie is waar het eigenlijk een beetje begint. In de eerste versie heb je je huis gebouwd, in de tweede versie ga je hem inrichten, schilderen. Maar in de tussentijd zit je een tijd in de bende. Alle ramen zijn afgeplakt, er ligt plastic op de vloer, en alles zit onder de verspetters en het stof van het schuren. Ugh. Hoe overleef je je redactie?
  • Proeflezers. Net als bij een verbouwing, is het fijn als je iemand hebt die je helpt, die je wijst op dat stukje wat je gemist hebt. En dan niet van het soort dat zegt: ‘ja ik vond het wel een leuk verhaal’ maar degene die zegt: ‘dat personage is echt een eikel’, of: ‘weet je, ze zitten wel erg lang op 1 plek, kan je ze niet naar een andere locatie laten gaan?’ of: ‘ik wil wat meer conflict in het verhaal, het gaat nu wel allemaal erg gemakkelijk’, of: ‘yeah sorry, je breekt nu de natuurwetten, Kelly’. (dit zijn allemaal dingen die tegen mij gezegd zijn in het verleden). Heb je niemand in je vriendenkring die dit kan? Zoek dan communities op het internet op. Er zijn zat mensen die elkaar hiermee willen/kunnen helpen. Als je niet weet waar je feedback op moet vragen, probeer deze als conversatie openers:
    • vraag om updates per hoofdstuk: hoe denken ze dat het verder gaat? vinden ze het spannend? leuk? waarom?
    • wat is hun algemene indruk en waarom?
    • werkte gebeurtenis X Y Z? zagen ze gebeurtenis A aankomen? waarom wel/niet?
    • wie was hun favoriete personage en waarom?
  • Probeer te leren van je fouten. Als je weet dat je iets consequent fout doet, hang dan briefjes aan je monitor met de uitleg van de grammatica. (been there, done that). Maak een lijstje met je standaard stopwoordjes, en doe een control-F actie met het stopwoord, zodat je ze eruit kan vissen. Mijn stopwoordjes?
    • ‘Maar’
    • ‘Even’
    • ‘Terwijl’
    • ‘Compleet’
  • Redigeren is soms echt een pokkenwerk. Alles lijkt afschuwelijk terwijl je bezig bent, je denkt dat het nooit afkomt, het is doodeng, en er is altijd nog iets om te verbeteren. Maar het is het waard! Als je zelf een goeie redactie over je manuscript gooit, voordat je hem instuurt naar een uitgever, heb je veel meer kans op een uitgegeven manuscript. En je redacteur vindt het ook niet erg. 😉

Dit zijn de belangrijkste tips die ik zo snel kan bedenken. Best deprimerend eigenlijk he, als je het zo leest. Gelukkig is schrijven heel erg leuk, dat helpt! 😉