vrouwelijke personages in fictie

Ik struikelde vandaag op IO9 over een artikel dat gaat over een van mijn grote frustraties, namelijk mijn ‘wat is er in godesnaam toch mis met de weergave van vrouwen in TV/films/boeken?’ gevoel. Voordat ik weggeschoven word als een femi-nazi, wil ik vooropstellen ik ‘gewoon’ een feministe ben. Je weet wel, gelijke rechten, gelijke salarissen, etcetera. Ik ben me volledig bewust dat qua natuur en hormonen vrouwen anders in elkaar zitten dan mannen – maar niet zó veel. Ik kan me erg ergeren aan opmerkingen ‘dat is typisch een man’ of ‘jezus, wat ben je toch een wijf’. Nee, dat is niet geslacht… dat is persoonlijkheid! (of misschien opvoeding). Maargoed, dat is een ander verhaal.

Waar ik het over wil hebben, is dat ik gemerkt heb dat in fictie (films, tv series, boeken) de vrouwelijke personages zo verschrikkelijk onder drie groepen geschaard worden:

1. Bitch
2. Dom doosje
3. Broedkip

Ik heb hier voor Geekstijl een aantal jaar geleden al flink over lopen ranten (en die gedachtes nooit afgemaakt, maar als je nieuwsgierig bent kun je hier en hier kijken), want ik word hier erg kriegel van. Ik moet letterlijk keihard nadenken om vrouwelijke personages in fictie te verzinnen die op hun eigen manier uitgediept, sterk en drie dimensionaal zijn. De meesten komen nog van vrouwelijke schrijvers ook. Waarom is dit zo’n probleem?

Vrouwelijke personages zijn net zo valide als de mannelijke personages. Ze kunnen hun sterktes en zwakheden hebben. Ze kunnen het verpesten, of ze kunnen de wereld redden. Ze kunnen aan de zijlijn staan. Het kan allemaal. Is het nu zo veel gevraagd om een uitgediept, leuk personage te hebben die gaaf en interessant is en niet geschapen voor een van de bovenstaande categoriën? Alsjeblieft?

Zoals deze quote al zei:

Screw writing “strong” women. Write interesting women. Write well-rounded women. Write complicated women. Write a woman who kicks ass, write a woman who cowers in a corner. Write a woman who’s desperate for a husband. Write a woman who doesn’t need a man. Write women who cry, women who rant, women who are shy, women who don’t take no shit, women who need validation and women who don’t care what anybody thinks. THEY ARE ALL OKAY, and all those things could exist in THE SAME WOMAN. Women shouldn’t be valued because we are strong, or kick-ass, but because we are people. So don’t focus on writing characters who are strong. Write characters who are people.

En weet je, bovenstaand citaat gaat natuurlijk niet alleen om vrouwelijke personages. Hetzelfde geldt voor mannelijke personages. Ik hoef geen prinsen op het witte paard; ik wil mijn mannen ook met fouten en interessante trekjes die hen gaaf maakt om over te lezen. Geef mij een Jaime Lannister met al zijn fouten en zijn coping mechanismes (Song of Ice and Fire; van George R R Martin) boven een Richard Rahl, waarvoor de meiden bij bosjes vallen omdat de de meest perfecte persoon OOIT is (Sword of Thruth; van Terry Goodkind). Geef mij een Skyler White (TV: Breaking Bad) die het beste moest maken uit een krankzinnige situatie (en oh, de haat die haar personage ontving… maar da’s een ander verhaal) of een Lucretia (TV: Spartacus), die een gruwel was tegen haar slaven en tegenstanders, maar zo ontzettend veel van haar man Batiatus en haar vriendin Gaia hield. Ik wil geen perfectie; ik wil menselijkheid. Dan interesseert het me niet zo veel wat het geslacht is; zolang het personage maar fantastisch is (ander voorbeeld: Raymond Reddington in de TV serie The Blacklist). Het is meer dat het zoveel makkelijker is om een geweldig mannelijk personage te verzinnen dan een geweldig vrouwelijk personage. En is dat niet raar? Is dat niet jammer?

Dat zou niet zo moeilijk moeten zijn, toch?

Ik ben me bewust van het feit dat ik met een blogpost als deze verschrikkelijke valkuilen aan het opzetten ben; ik ben dingen aan het benoemen waar een recensent me later op kan ‘pakken’. Maar als ik naar Stof en Schitteringen kijk (en ook het vervolg Bloed en Scherven, dat de verhaallijn afmaakt), dan zie ik een kracht in al mijn personages. Zelfs terwijl ze fouten maken – BRUTE fouten – zijn ze zichzelf, roeien ze met de riemen die ze hebben. Zelfs Sirka, met al haar goede bedoelingen. Zelfs Valeria, die allereerst handelt vanuit zelfbehoud. En zelfs Joy, die in haar pacifistische naïviteit zich te veel laat aanleunen. Ze hebben allemaal een verhaallijn, ze groeien allemaal, ze maken fouten en ze leren ervan.
Voor wat het waard is, ik doe mijn best. Nu de rest van de wereld nog. 😉